Hakiki (Ham) Bal Nedir?

Bal, Arıların, bitkilerden aldıkları nektarı kendi vücutlarında salgıladıkları enzimlerle işlemesi sonucu oluşan yoğun kıvamlı, tatlı besin maddesidir. Arının kendi doğal habitatında, tarım ilacı, kimyasal kalındı içermeyen ve kendi işlediği petek ile ürettiği, ışıl işlem, pastörizasyon gibi endüstriyel işlemlerden geçmeyen ve besin veya şeker ilavesi yapılmayan üretilen bala ise hakiki bal denir.  

Hakiki Bal (Ham) Nasıl Anlaşılır?

Bitkilerden aldıkları nektarı işlerken içerisine kendi salgıları olan diaztas enzimi ile prolin proteini gibi önemli enzim ve proteinleri karıştırırlar. Ancak laboratuvar  analizi ile Bir balın hakiki (ham) olup olmadığını anlamak mümkündür. Arıdan gelen diastaz ve prolin maddeleri ile bitki nektarlarından gelen C4 şeker miktarı kontrol edilerek bal hakkında sonuca varmak mümkündür. Bal tebliğine göre diaztas değeri balda  en az 8, prolin değeri en az 300 ve C4 değeri de en fazla %7 şeklinde olmalıdır. 

Hakiki Bal Şekerlenir Mi?

Balın kristalleşmesi (şekerlenmesi) doğal bir fiziksel değişim sürecidir. Hakiki (Ham) balın kristalleşmesi (şekerlenmesi) doğal bir olaydır ve özelliklerinden biridir. Balın içeriğinde yer alan şeker ve su oranı kristalleşmeyi başlatır. Nektar miktarı yüksek olan balların daha çabuk kristalleşir. 14-15°C lerde Balın kristalleşmesi mümkündür. Mevsimsel olarak ani ısı değişim zamanlarında da kristalleşme (şekerlenme) meydana gelir. Balın kristalleşmesi (şekerlenmezi) tamamen fizyolojik bir olaydır ve kristalleşen bal ham baldır.

Hakiki Balın Rengi ve Fiziksel Özellikleri Nasıl Olmalıdır?

Nektar alınan çiçeğin cinsine göre balın rengi değişiklik gösterir. Açık sarı renkten başlayıp, koyu kırmızıya kadar; sarı, kehribar, kahverengi ve kırmızımsı renklerden oluşur. Koyu renkli ballar içerik bakımından amino asit, şeker, demir, bakır, manganez miktarları arttıkca rengi taha koyu ve kıvamı daha yoğundur. 

Viskozite & Kıvam: Viskozite balın akıcılığını, kıvamını ifade eden bir değerdir. Ağır akışkan yapılı bir balın akıcılığı yavaş, viskozite değeri yüksek olur. İyi balın viskozite değeri 2.65-2.91 arasında olmalıdır. 

Nem: Balın nem değeri %18 olmalıdır. 

Yoğunluk: Balın özgül ağırlığı 20 C sıcaklıkta 1.45 g/cm3tür. 

Higroskopik: Bal, higroskopik bir maddedir. Bulunduğu ortamda havanın nemini çekme özelliğine sahiptir. Bal ışığı döndürebilme özelliğine sahiptir. Çiçek balı olarize ışığı sola çevirirken, salgı balı sağa çevirir, baldan anlayan biri bu özelliğinden yararlanarak balın türünü bulabilir.

Balın Kalitesini Belirleyen Unsurlar Nelerdir? 

Balın kalitesi; Bölgenin özellikleri, çevresinde tarım yapılmaması, arıcının arıya antibiyotik vb ilaç vermemesi, glikoz ve mısır şurubu kullanılmaması, peteği arı kolonisinin inşa etmesi, bitki florasının zenginliği, endemik bitki çeşitliliği, rakımın yüksekliği gibi faktörlere bağlıdır.

Ham Bal Nedir?

Ham bal, ısıl işlem ve pastörizasyon uygulamalarından geçmemiş balın en doğal ve saf halidir. Herhangi bir ısıl işlem veya endüstriyel uygulama geçirmediğinden içeriğindeki polen ve enzimler korunmuş olur. Ham bal arının üretmiş olduğu olduğu aynı zamanda doğal bal anlamına gelen çiğ baldır.  

Çiçek Balı (Yayla Balı) Nedir? 

Arıların çiçekli bitkilerin, gövde, yaprak ve çeşitli kısımlarından topladıkları nektarlarla ürettikleri bala çiçek balı denir. Balın kaynağı tek bir çiçek çeşidinden meydana gelebildiği gibi birden fazla türde çiçekten de oluşabilir. Genellikle yüksek rakımlı, çiçek çeşitliliği bol olan yaylarda üretilmesinden dolayı yayla balı olarak da adlandırılmaktadır.